Het is zeker waar dat Danny Boyle’s 28 Days Later uit 2002 het zombiegenre opnieuw wist te definiëren. 28 Days Later was anders dan wat wij ooit eerder hebben gezien. De wereld die Boyle schepte was nihilistisch. Als er zich ooit zo een ramp voordoet, dan is het echt ieder voor zich. Je kon je na afloop afvragen of de zombies wel het grote gevaar waren, of de andere overlevenden. En oh ja: zombies konden voortaan rennen.

Alex Garland, tot dan romanschrijver, liet met 28 Days Later een visitekaartje achter van een meesterlijke schrijver. Het was nota bene zijn eerste filmscript. Dat Boyle en Garland samen een heerlijk team zijn bleek later ook met het ondergewaardeerde Sunshine uit 2007. Dat het bijna 20 jaar zou duren voordat de twee weer samen zouden werken is wat dat betreft toch vreemd, al kan na het zien van 28 Years Later beide wel de vraag worden gesteld: “Hedde gij drugs op?”.

Plot: Achtentwintig jaar is verstreken sinds het ‘woede-virus’ zich verspreidde over Europa. Het Europese vasteland heeft het virus weten terug te dwingen, maar voor Groot Brittannië is het een ander verhaal. De mensheid daar is teruggedrongen in kleine lokale gemeenschappen, maar in het overgrote deel van het eiland heersen de zombies nog altijd. het eiland is daarom onder quarantaine gezet en wordt vanuit zee nauw in de gaten gehouden door de Europese marines.

Op het eiland Lindisfarne leeft Spike, samen met zijn vader en moeder in een kleine primitieve gemeenschap. De gemeenschap wordt deels beschermd door een enkele route naar het vasteland dat tijdens het grootste gedeelte van de dag onder water staat. Toch moet de gemeenschap af en toe naar het vasteland voor bijvoorbeeld het halen van hout en dient iedereen, in ieder geval de mannen, te weten hoe zij bij een treffen met de zombies deze moeten elimineren. Een soort ritueel is daarom bedacht om de jongens op jonge leeftijd kennis te laten maken met het doden van de zombies. Hoewel meerdere mensen protesteren dat Spike eigenlijk te jong is hiervoor, besluit zijn vader dat zij ongelijk hebben en gaat samen met Spike naar het vasteland. De tocht verloopt niet helemaal zoals de bedoeling was, maar zij weten heelhuids terug te keren naar hun eiland. Bij terugkomst zit Spike wel met wat vragen zoals van wie dat vuur in de verte is en waarom liegt zijn vader hierover?

Zoals ik al eerder zei, 28 Days Later heeft de wereld van de zombie voorgoed veranderd. De rennende en razende geïnfecteerde is niet meer weg te denken uit het genre. Zulke ideeën smaken naar meer en Boyle en Garland lijken meer ideeën te hebben die zij maar wat graag met ons, de kijker, willen delen. Dat zorgt bij 28 Years Later voor prachtige, vreemde, maar ook idiote beelden en verhaalelementen.

28 Days Later zag er rauw uit. Iets wat velen verfrissend vonden, maar was toch vooral meer een budgettaire overwegingen dan artistieke. Boyle gaf onlangs in een interview ook al aan: “Het ziet er shit uit”, en bij herziening valt dat ook op. Nu, 23 jaar later, heeft Boyle wel alle financiële mogelijkheden, maar probeert te experimenteren met nieuwe technieken. Zo is er veel gebruik gemaakt van het filmen met iPhones. Door een bepaalde set up krijgen wij ontzettend scherpe bullet time scenes waarbij pijlen de geïnfecteerden doorboren. Alleen.. We hebben al bullet time scenes gezien in films als The Matrix en de vele films die daarop volgden. Dat het nu is gemaakt met iPhones maakt het niet een nieuw idee. Het is daarnaast ook vreemd dat het zich vooral voordoet in een gedeelte van de film, maar niet de gehele film.

Boyle doet zich ook regelmatig tegoed aan korte shots vanuit verschillende hoeken bij enkele actiescenes. Ook hier: ‘enkele’ en niet ‘alle’. Nu deed Boyle dat ook in 28 Days Later, maar hier doet hij er een schepje bovenop. Zoveel zelfs dat de scenes bijna onoverzichtelijk worden en doet voelen als ‘shaky cam’. Dat is jammer, want Boyle laat soms heel goed zien in deze film dat hij dat allemaal niet nodig heeft voor een spectaculaire scene.

Ook wordt er het idee gelanceerd dat de zombies, of geïnfecteerden, het is maar hoe je daar naar kijkt, zich hebben ontwikkeld. Naast de razende zombie zijn er ook een paar die helemaal opgeblazen zijn en zich vooral kruipend voortbewegen. Daarnaast zijn er ook ‘Alfa’s’. Zombies waarbij het virus hun lichamen hebben veranderd alsof zij dagelijks een dikke portie anabolen hebben genomen, en dat een tig aantal jaren. Ook dat idee is niet nieuw. In het recente The Last of Us hebben de zombies zich ook verder ontwikkeld en wie opgroeide met de Resident Evil games had in de jaren 90 al te maken met verschillende soorten zombies. Wat wel interessant is is dat wij nu meer een kijk krijgen hoe de zombies weten te overleven, maar verder dat zij nu in een soort wolfpack rondrennen zit er niet bij. De Alfa is zogezegd slimmer, maar dat moet meer gezegd worden dan dat wij dat daadwerkelijk zien. Dat Boyle en Garland ideeën hebben en willen experimenteren is heel fijn en juich ik zeker toe, maar zij lijken toch wel door de tijd ingehaald.

Staat het verhaal dan wel overeind? Nou, deels. De marketing heeft goed verborgen weten te houden dat wij eigenlijk te maken hebben met een coming-of-age verhaal, al is deze vrij plat, voorspelbaar en vooral onlogisch. Ik wil daar niet teveel over kwijt want ik ben bang dat ik dan teveel van het verhaal zal verklappen, maar logica mist vaak zijn doel in deze film.

Dat is sowieso wel heel erg kenmerkend aan 28 Years Later. Misschien moet je er niet teveel bij nadenken en de film meer zien als een comic of een videogame waarbij nogal eens dingen worden verzonnen om het plot maar verder te laten komen, ook al slaat dat helemaal nergens op. Bedenk maar eens de gehele situatie. Europa, het vasteland dan, heeft het virus weten te verdrijven, maar de Britten laten wij blijkbaar gewoon stikken. Is dat denkbaar? Ik vind van niet. Vanuit Lindisfarne zijn de schepen van de Europese naties te zien. Zoals wij later in het verhaal merken hebben deze naties het virus weten te doorstaan en zijn zij behendig met allerlei moderne technieken. Zou er dan niemand het idee hebben om een helikopter er op uit te sturen en de gemeenschap tenminste iets van goederen te geven of mensen een voor een te testen op deze schepen en ze in veiligheid te brengen? Serieus, niemand in 28 jaar tijd heeft hier aan gedacht? Misschien denk ik er teveel bij na, maar Garland laat hier gaten vallen, expres, om 28 Years Later te veranderen in een post-apocalyptische fantasiewereld.

Logica ontbreekt ook in de opzet van het ritueel. Waarom zou je een tweetal, waaronder een minderjarige, er op uit sturen om de minderjarige te leren hoe je een geïnfecteerde moet doden? Dat zijn vader hem goed genoeg vindt kan toch niet genoeg reden zijn om een jong lid van de gemeenschap zo in gevaar te brengen? Nergens blijkt ook dat ‘hij goed genoeg is’. Je laat je koter ook niet rijden in je Fiat Punto omdat hij goed is met Mario Kart. Zelfs de raad op het eiland gaat met enige strubbeling akkoord met het sturen van de veel te jonge Spike. Blijkbaar hebben zij toch genoeg mannen voor de verdediging. Die ook in een cruciaal moment gewoon zitten te slapen terwijl zij op de uitkijk moeten staan. Dat gebeurt natuurlijk om een mooi dramatisch beeld te scheppen, maar logisch is het allerminst. Maar goed, misschien denk ik er teveel over na.

Misschien is logica, of in ieder geval ontbreken daaraan, juist het doel van Boyle en Garland. Het is soms overduidelijk dat zij iets willen zeggen over Brexit, het verval van het Britse Rijk van weleer, de kijk op religie en op vrij recente onthullingen die ervoor hebben gezorgd dat vele Britten gebroken jeugdherinneringen hebben. Daarover iets willen zeggen is goed, maar het werkt niet allemaal in 28 Years later. Het is namelijk veel, te veel, en dat zal minstens nog een film nodig hebben om dat echt goed uit te leggen. Dat vervolg komt er ook in 2026 en dat wordt in deze film ook echt duidelijk gemaakt met echt een van de grootste WTF-momenten die ik in recente films heb gezien. Misschien is dat nog het meest irritante aan Years. Het is overduidelijk de opzet naar een volgende film, maar heeft zelf niet echt een einde.

Het zal duidelijk zijn: ik vind 28 Years Later geen geslaagde film. Dat is een bittere pil want ik keek ook erg uit naar meer verhalen uit het 28 Days Later-universum, zeker ook als die van Boyle en Garland komen. Ik kan de film echter niet goed vinden omdat ik hen als regisseur en schrijver zeer waardeer. Zonde ook van de jonge Alfie Williams die hier toch een puike presentatie geeft ondanks een verhaal dat rammelt en mij niet erg laat begaan met de personages. Zelfs Ralph Fiennes, altijd goed, ook hier, weet voor mij de film niet te redden. Ik kan niet anders dan de film zien als een flinke teleurstelling.